Om mitt arbeid i Unipede og skeptiske europeiske kraftgigantar

Skrive 13.03.2018.   

Spørsmål 3. 

Dette dreier seg nok om eit foredrag eg hadde i 1995. Eg var då utpeika som norsk representant i ein komite for fornybar energi i den europeiske kraftbransjen. Tok til der i 1991. Vi hadde to møter for året der vi disskuterte og besøkte fornybar-anlegg. Vi initierte også ugreiing om spesialtema, som vi så behandla på seinare møter. Komiteen hadde fast sekretariat i Paris, der også dei fleste møta vart avvikla. 

Bransjen i Europa var organisert som monopol. Sterkast monopol var det i Frankrike. Der hadde statsselskapet EDF monopol på både produksjon og all transport av kraft i heile Frankrike. Det var eit gigantselskap! (...) Elles var det nokre få store regionale produksjonsselskap både i Tyskland, Spania og Italia. England er eg litt usikker på, dei var lite aktive i komiteen. 

Komiteen var klar over at vi hadde fått såkalla marknadsbasert omsetning i Norge, frå 1991, og at Sverige skulle innføre det same frå 1. januar 1996. Og dei var svært skeptiske/redde for "smitten frå Norden" som dei kalla det. 

Eg hadde eit foredrag, der eg fortalde i grove trekk om opplegget i Norge, og erfaringane våre. (...) 

Forsamlinga var svært skeptisk, både til om det ville fungere "reint teknisk", men mest til  konsekvensane for bransjen. 

Skepsisen og redselen deira vart ikkje mindre etter foredraget mitt. Eg fortalde at teknisk sett var det ikkje noko problem med det nye, bortsett frå ein "glipp" som skuldast at dei som hadde utgreidd det nye opplegget, ei gruppe ved NHH (...), hadde "gløymt" at Norge og Sverige "hang saman" elektrisk. Det førte til "gullalder" for svenske produsentar. Dei hadde monopol heime, og tok der ein pris på ca. 25 øre per kWh som dekka alle deira faste kostnader. Og så hadde dei ledig kapasitet i kjernekraftverka, der den marginale produksjonskostnaden var om lag 6 øre per kWh. Vattenfall tok til å tilby kraft på den norske marknaden for 9 øre per kWh, og etter ei tid vart det marknadsprisen i heile landet! 

Økonomisk var det bortimot ei katastrofe for mange produsentar, spesielt dei som hadde nye anlegg og høge kapitalkostnader. Eg la ikkje skjul på at SFE var i denne situasjonen. (SFE sin sjølvkost var på den tida ca. 18 øre per kWh!). Eg peika på at dette var dumping frå Vattenfall, og at eg hadde prøvd å få styresmaktene til å treffe tiltak. Men det skjedde ikkje, for forbrukarane - spesielt kraftintensiv industri - tente stort på situasjonen. 

Foredraget gjekk fint. Mi klare tilråding var at bransjen burde passe på at landet deira ikkje gjekk over til "nordisk opplegg" utan at dei var sikra mot dumping frå naboland. (...) 

 


Populære innlegg fra denne bloggen

Forord (e)

Skrive 03.05.2019.     Kvifor vil ein beskjeden vestlending på 75 år og med kreftsjukdom skrive debattbok om samfunnsspørsmål? Først og fremst på grunn av eit sterkt samfunnsengasjement, og fordi eg har registrert at i dagens Norge er offentleg debatt og politikk blitt meir og meir einsretta, kunnskapsfattig og kortsiktig. Det gjev dårlege vilkår for god samfunnsutvikling.   I samfunnsdebatten er kunnskap eit av dei mest brukte honnørorda. Men dette er ein «liksom-kunnskap». Verkeleg kunnskap vert meir og meir mangelvare både i debatt og politikk. Faktabasert kunnskap basert på naturvitskap er nesten fråverande, og generell kunnskap er blitt sterkt devaluert. Årsakene til dette er mange. Det starta vel då marxist-leninistane herja som verst for nokre tiår sidan og etter kvart fekk stor makt i skuleverk, media, forlag og forvaltning. Ideologi fekk rang framfor vitskap og kunnskap for ein heil ungdomsgenerasjon. Skillet mellom å tru og å vite vart gradvis viska ut. Det meste vart rel
Les mer

Sentralstyring gjev sentralisering

Skrive 04.12.2018.    Blant demokratia er Norge det mest sentralstyrte landet i verda. Det burde gjeve grunnlag for offentleg debatt. Det skjer ikkje. Tvert imot, no får Oslomakta også hjelp frå Bergen. Dei siste vekene har det vore mykje stoff i BT knytt til distriktspolitikk, formyndarstaten, og om Oslo-makta i Høgsterett. Enorm maktkonsentrasjon i Oslo. Oslo-styringa, det som Sjur Holsen kalla oslofisering, har akselerert. Vi har eit sentralisert politisk styringssystem og vi har ein steinrik stat som stadig vert rikare. Kapitalen si gravitasjonskraft og påverknadskraft er enorm. Bedrifter og finansinstitusjonar strøymer til, statsbyråkratiet både aukar og får større makt og media vert meir oslofiserte. Vi har eit aukande tal av direktorat og organisasjonar - mellom anna LO og NHO - med hovudsete i Oslo og som ser landet og verda i eit Oslo-perspektiv. Som Gudmund Hernes har sagt det: «standplassen avgjør standpunktet». I sum gjev dette enorm maktkonsentrasjon i Oslo. Dette
Les mer

Intercityprosjektet – den største økonomiske skandalen i norgeshistoria?

Skrive 16.06.2020.    Riksmedia i Oslo har opp gjennom åra hatt mange kritiske oppslag om ulønsame og statssubsidierte vegprosjekt i distrikta. Når det derimot gjeld intercityprosjektet, er dei same media stort sett med i heiagjengen som vil ha dette gjennomført for einkvar pris, sjølv om det er enormt lite lønsamt og vil krevje rekordstore statssubsidiar.    Det underlege er at så godt som ingen stiller spørsmål ved om dette er ei fornuftig og lønsam investering ut frå normale kriterier. Men forklaringa er kanskje at det ikkje ligg føre tal om kostnad og nytte verken frå departement eller Jernbaneverket, berre propaganda om at lyntog er framtida. Det ligg likevel føre eitt tal: investeringa vert på vel 130 milliardar kroner, som truleg vert enno mykje høgare ut frå dei siste tal for kostnadsstigning for strekninga Son-Oslo. Ut frå dette og realistiske tal for reisande, vil vi fort kunne rekne ut at prosjektet er utanfor all fornuft. Eit overslag viser at dei årlege kostnadane – in
Les mer